توفیق اسماعیل (قرآن)حضرت اسماعیل علیه السلام، در برابر فرمان الهی مبنی بر ذبح خویش، با توفیق الهی تسلیم بود. ۱ - بلاء مبینفلما بلغ معه السعی قال یـبنی انی اری فی المنام انی اذبحک فانظر ماذا تری قال یـابت افعل ما تؤمر ستجدنی ان شاء الله من الصـبرین(هنگامی که با او به مقام سعی و کوشش رسید، گفت: «پسرم! من در خواب دیدم که تو را ذبح می‌کنم، نظر تو چیست؟» گفت «پدرم! هر چه دستور داری اجرا کن، به خواست خدا مرا از صابران خواهی یافت! »)این آیه پاسخی است که فرزند به پدر می‌دهد. و جمله" پدرجان! انجام بده آنچه بدان مامور شده‌ای" اظهار رضایت اسماعیل است نسبت به سر بریدن و ذبح خودش، چیزی که هست این اظهار رضایت را به صورت امر آورد. و نیز اگر گفت: " بکن آنچه را که بدان مامور شده‌ای"، و نگفت: " مرا ذبح کن"، برای اشاره به این است که بفهماند: پدرش مامور به این امر بوده و به جز اطاعت و انجام آن ماموریت چاره‌ای نداشت. ۲ - آیات دیگرفلما اسلما وتله للجبین(هنگامی که هر دو تسلیم شدند و ابراهیم جبین او را بر خاک نهاد...)"اسلام" به معنای رضایت دادن و تسلیم شدن است. و کلمه" تل" به معنای به زمین انداختن کسی است. و کلمه" جبین" به معنای یکی از دو طرف پیشانی است. و لام در" للجبین" بیان می‌کند که کجای اسماعیل روی زمین قرار گرفت، نظیر آیه" یخرون للاذقان سجدا" و معنای آیه این است که: ابراهیم و اسماعیل تسلیم امر خدا شدند و به آن رضایت دادند، و ابراهیم علیه‌السّلام فرزندش را به پهلو خواباند. و این جمله پاسخی می‌خواهد که در کلام نیامده، چون معنای تحت اللفظی کلام چنین است: " پس همین که تسلیم شدند، ابراهیم فرزند خود را به زمین خواباند و یک طرف پیشانی اش را به زمین نهاد" و دیگر نفرموده که چه شد، و این به خاطر آن است که بفهماند جواب" لما" از بس مهم و مصیبت آن جناب آن قدر شدید و تلخ بود که قابل گفتن نیست. ان هـذا لهو البلـؤا المبین.(این مسلّماً همان امتحان آشکار است!) ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «توفیق اسماعیل». |